. Os sapos, xoias máxicas de Galicia .

A primeira vez que oídes falar dos sapos como peza de xoiería sentídesvos desconcertados e todos vos preguntades:

Como algo tan fermoso pode levar o nome dun animal verrugoso?

Pois hoxe vouvos explicar as diferentes teorías sobre a súa nomenclatura e o significado desta xoia tan relevante na nosa cultura.

Que é un sapo?

Os “Sapos” son colgantes ou broches, moi populares e de gran importancia no século XVIII e XIX. A súa forma é de triángulo investido, a seu parte superior é máis grande e ancha que a parte inferior. compostos por dous ou tres partes unidas que lle outorgan movemento, fluidez, vida.

Pero imos aos datos documentados por investigadores da nosa cultura e as diferentes teorías:

O uso de amuletos e talismáns de orixe animal era moi popular no século XVI e XVII en Galicia. Así, os sapos (animal) , o acibeche e o coral considerábanse amuletos de gran valor profiláctico, outorgábanselles propiedades protectoras contra enfermidades.

Como remedio para tratar diferentes males colgábase ao pescozo unha bolsa negra cun sapo seco dentro. O ritual recolleito no concello pontevedrés de Vilaboa consistía en coller un sapo vivo e encerralo nun tarro para deixalo morrer de fame e unha vez seco introducíase na bolsa negra, cosíase a unha cinta e colgábase ao pescozo ata que pasase o mal para o que era utilizado. Tamén eran populares unhas figuras de sapos que se ataban ao pulso, dotados tamén de propiedades profilácticas.

(“ Cornos, cairos, pezuños e outros amuletos de orixe animal” Rafael Quitiá Pereira, Grupo de Estudos Etnográficos Serpe Bichoca. Revista Dixital Galicia encantada).

Fernándo Martínez Vilanova no seu libro “A Ourivería tradicional en Galicia” explícanos que a súa denominación en castelán é galápago, denominación suxerida pola súa similitude coas formas acoirazadas das tartarugas. O sapo, estirado, tamén presenta esta identificación zoomorfa e é un animal máis próximo á nosa cultura. Martínez Vilanova tamén fai mención a que na súa iconografía máis primitiva, identificábao co órgano sexual feminino e con todo o proceso reprodutivo.

Hai outras teorías que relacionan a morfoloxía do seu parte superior, con forma habitualmente de semicírculo, coa iconografía do sol nacente. Símbolo claro de forza, de luz e de vida.

Partindo de todas estas referencias , para min, os “Sapos” son xoias moi especiais, son amuletos protectores, talismáns profilácticos que protexen á persoa que os porta. Son a representación da vida e de forza e, por suposto, símbolo de muller e reflicto da alma que o porta.

Por iso, estes colgantes tan especiais que deseño e que crean as miñas mans elabóranse amodiño, con mimo e prestando atención ao máis mínimo detalle. Estes aderezos galegos son xoias únicas, pezas de autor orixinais. Un por cada muller: irrepetible, inimitable, exclusivo.

Trato de crear xoias atemporais, pero que reflictan á muller actual, sen ataduras, libre e decidida. Que nos representen a nós e ás nosas herdeiras. Pezas para pasar de xeración en xeración e converterse en xoias familiares, que algún día, as nosas fillas lucirán con orgullo e nostalgía.

Por este motivo a creación destas xoias tan importantes en Galicia obsesióname, atrápame e encandeame, gozando de todos e cada un dos seus procesos de creación. Cando a miña cabeza e as miñas mans comezan o proceso de deseño todo é caos, é todo actividade, as ideas, formas, simetrías asolagan a miña mente para deseñar unha peza de xoiería equilibrada en todas as súas formas.

Con todo, ao comezar o proceso de creación. Ao empezar a traballar o metal, estirar a prata, torcer os fíos, crear as boliñas, as batas,  as semi esferas… a miña mente reláxase, entra en calma, goza detidamente de cada paso e cada elemento. As horas voan pero para min o reloxo detense.